دیروز موفق شدم فیلمی را که مدت‌ها در صدد تماشایش بودم، ببینم. «سقوط» (Downfall)، فیلمی در ژانر درام جنگی، ساخته‌ی الیور هرشبیگل است که به روایت دوازده روز آخر زندگی آدولف هیتلر می‌پردازد. این، اولین فیلمی است که هیتلر را از زبان آلمانی‌ها روایت می‌کند و به گمانم از این جهت، فیلمی منحصر به فرد محسوب می‌شود.
در این نوشتار، قصد ندارم به روایت داستان فیلم یا نقد شخصیت هیتلر یا صحبت در خصوص جنگ جهانی دوم بپردازم. تنها می‌خواهم این فیلم جذاب را از چند جنبه بررسی کنم و در نهایت توصیه کنم که اگر به تاریخ و ژانر درام جنگی علاقمندید، حتما به تماشایش بنشینید!
داستان فیلم، بر اساس چندکتاب نوشته شده است که مهم‌ترین آنها، کتاب پناهگاه هیتلر، نوشته‌ی ترادول یونگه، منشی شخصی آدولف هیتلر، پیشوای آلمان نازی است. به نظر می‌رسد در فیلم هم، شخصیت یونگه محور روایت قرار داده شده است. با این وجود کارگردان، زیرکارنه و بدون از دست دادن نقطه‌ی تمرکزش، قدم فراتر از او می‌گذارد و به قسمت‌های دیگری نیز سرک می‌کشد.
در این میان، بهترین و شاخص‌ترین ویژگی فیلم را، به گمانم باید گذر از تیپ‌ها و خلق شخصیت دانست. مهم‌ترین شخصیت فیلم، بی هیچ تردیدی، خود هیتلر است. رهبری که بارها و بارها در میان کتاب‌ها از او یاد شده و در فیلم‌‌های مختلفی به تصویر کشیده شده است. با این وجود، کمتر فیلم و داستانی را می‌توان یافت که هیتلر در آنها به تیپ محدود نشده و صاحب شخصیت باشد. اغلب فیلم‌ها و داستان‌هایی که به این سوژه پرداخته‌اند، او را شخصیتی خون‌ریز، بی‌رحم و عاری از هرگونه عواطف انسانی تصویر کرده‌اند. با این حال، در این فیلم، ما شاهد جلوه‌های توامان مهربانی، خشم، جنون، غم، ناامیدی و گریه هستیم. چیزهایی که در مجموع، یک انسان را می‌سازند و به او خاصیتی چند بعدی می‌دهند. این‌گونه است که داستان فیلم، قابل درک‌تر، ملموس‌تر و صادقانه‌تر به نظر می‌رسد.
